ਪ੍ਰਸਤਾਵਨਾ

ਨਸ਼ਾ ਛੱਡਣਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਇੱਕ ਲੰਬਾ ਸਫ਼ਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ, ਦਿਮਾਗ, ਵਿਚਾਰ ਅਤੇ ਦਿਨਚਰਿਆ ਦੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਲੋਕ ਨਸ਼ਾ ਛੱਡ ਤਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਦਿਨਚਰਿਆ ਦੀ ਕਮੀ ਕਰਕੇ ਮੁੜ ਨਸ਼ੇ ਵੱਲ ਵਾਪਸ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਨਸ਼ਾ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਸਿਹਤਮੰਦ ਆਦਤਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ।

ਇਸ ਬਲੌਗ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਉਹ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਾਂਗੇ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਸ਼ੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ, ਮਨ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਫ਼ਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਭ ਆਦਤਾਂ ਸਧਾਰਣ ਹਨ ਪਰ ਨਤੀਜੇ ਬਹੁਤ ਗਹਿਰੇ ਹਨ।

1. ਸਵੇਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਰੋ

ਸਵੇਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਇੱਕ ਘੰਟਾ ਤੁਹਾਡੇ ਪੂਰੇ ਦਿਨ ਦਾ ਮੂਡ ਤੈਅ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਕਿ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ:

• ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਲਦੀ ਉਠੋ
• 2–3 ਗਲਾਸ ਗੁਣਗੁਣਾ ਪਾਣੀ ਪੀਓ
• 10 ਮਿੰਟ ਤਕ ਡੂੰਘੀ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦੀ ਕਸਰਤ
• 5–10 ਮਿੰਟ ਧਿਆਨ

ਇਹ ਰੁਟੀਨ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ cravings ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ।

2. ਹਰ ਰੋਜ਼ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 20 ਮਿੰਟ ਦੀ ਕਸਰਤ ਕਰੋ

ਕਸਰਤ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਰਸਾਇਣਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਲਤ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕਸਰਤ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਦਿਮਾਗ ਕੁਦਰਤੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਖੁਸ਼ੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਲਾਭ:

• Stress ਘਟਦਾ ਹੈ
• Anxiety ਘਟਦੀ ਹੈ
• ਨਸ਼ਾ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ
• Energy ਵਧਦੀ ਹੈ

ਕਸਰਤ ਦੇ ਵਿਕਲਪ:

• Morning walk
• Jogging
• Yoga
• Stretching
• Cycling

3. ਸਿਹਤਮੰਦ ਖੁਰਾਕ ਬਣਾਓ

ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਖਾਂਦੇ ਹੋ, ਉਹ ਹੀ ਤੁਹਾਡਾ ਮਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਨਸ਼ਾ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀਵਰਧਕ ਭੋਜਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਕੀ ਖਾਓ:

• ਹਰੀ ਸਬਜ਼ੀਆਂ
• ਫਲ
• ਬਦਾਮ, ਅਖਰੋਟ
• ਦਹੀਂ
• ਦਾਲਾਂ
• ਹਲਕਾ ਖਾਣਾ

ਕੀ ਨਾ ਖਾਓ:

• ਤੇਲਵਾਲਾ ਖਾਣਾ
• ਬਹੁਤ ਮਸਾਲੇ
• ਬਹੁਤ ਚਾਹ/ਕੌਫੀ
• ਫਾਸਟ ਫੂਡ

ਸਹੀ ਖੁਰਾਕ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਤਲਬ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੀ ਹੈ।

4. ਪ੍ਰਚੁਰ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਪੀਓ

ਨਸ਼ਾ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰੀਰ detox ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਪਾਣੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਦਵਾਈ ਹੈ।

ਲਾਭ:

• ਟਾਕਸਿਨ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ
• ਸਿਰ ਦਰਦ ਘਟਦਾ ਹੈ
• ਸਰੀਰ energetic ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ
• Cravings ਘਟਦੀਆਂ ਹਨ

8–10 ਗਲਾਸ ਪਾਣੀ ਰੋਜ਼ ਪੀਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

5. ਆਪਣੇ ਦਿਨ ਨੂੰ ਪਲੈਨ ਕਰੋ

ਖਾਲੀ ਦਿਮਾਗ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਵਿਅਕਤੀ ਖਾਲੀ ਬੈਠਦਾ ਹੈ, ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਖੁਦ ਆਉਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।

ਕੀ ਕਰੋ:

• ਆਪਣੇ ਦਿਨ ਦਾ ਟਾਈਮਟੇਬਲ ਬਣਾਓ
• ਕੰਮ, ਸਫਾਈ, ਸਟਡੀ, ਵਰਕਆਉਟ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਲਿਖੋ
• ਦਿਨ ਨੂੰ busy ਰੱਖੋ

ਜਦੋਂ ਦਿਮਾਗ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, craving ਆਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਘਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

6. Meditation ਅਤੇ Breathing Exercises

ਧਿਆਨ (Meditation) ਅਤੇ ਸਾਂਸ ਲੈਣ ਦੀਆਂ ਕਸਰਤਾਂ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਤਲਬ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਮਹਿਰਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ, Meditation:

• ਦਿਮਾਗ ਦੀ stress energy ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ
• Hormonal balance ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ
• Nasha triggers ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦਾ ਹੈ
• Willpower ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ

ਰੋਜ਼ 10–15 ਮਿੰਟ meditation ਤੁਹਾਡੇ recovery process ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।

7. ਤੁਹਾਨੂੰ Trigger ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੋ

Trigger ਉਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਹੜੀਆਂ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਲਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਆਮ triggers:

• ਪੁਰਾਣੇ ਨਸ਼ੇ ਵਾਲੇ ਦੋਸਤ
• ਉਹ ਜਗ੍ਹਾ ਜਿੱਥੇ ਤੁਸੀਂ ਨਸ਼ਾ ਕਰਦੇ ਸਨ
• Stress
• ਗੁੱਸਾ
• ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੁਗੰਧ

ਕੀ ਕਰੋ:

• ਉਹਨਾਂ ਥਾਂਵਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੋ
• ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਸਮਾਂ ਨਾ ਬਿਤਾਓ
• Stress ਕੋਲ ਤੋਂ ਬਚੋ ਜਾਂ ਉਸਦਾ ਸਹੀ ਹੱਲ ਲੱਭੋ

ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ triggers ਤੋਂ ਬਚਦੇ ਹੋ, cravings ਆਉਣਾ ਆਪ ਘਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

8. ਇੱਕ Support System ਬਣਾਓ

Support system recovery ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹਥਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਕੋਣ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ:

• ਪਰਿਵਾਰ
• ਚੰਗੇ ਦੋਸਤ
• ਸੰਸਦਗਾਰ / counsellor
• Online groups
• Support meetings

ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਲੋਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤੁਸੀਂ relapse ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਦੇ ਹੋ।

9. ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ Goals ਬਣਾਓ

ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ Goal ਕਈ ਵਾਰ stress ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਛੋਟੇ, ਹੌਲੇ ਹੌਲੇ ਪੂਰੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ Goals ਬਣਾਓ।

ਉਦਾਹਰਣ:

• “ਮੈਂ ਅੱਜ ਨਸ਼ੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਾਂਗਾ।”
• “ਮੈਂ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤਾ ਸ਼ਰਾਬ ਨਹੀਂ ਪੀਣੀ।”
• “ਮੈਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ 20 ਮਿੰਟ ਤੱਕ exercise ਕਰਾਂਗਾ।”

ਛੋਟੇ Goals ਪੂਰੇ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

10. ਬੁਰੇ ਵਿਚਾਰ ਆਉਣ ‘ਤੇ Mind Diversion ਕਰੋ

Cravings ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ divert ਕਰ ਲਓ, craving ਆਪ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

Mind diversion ideas:

• Phone ‘ਤੇ song ਸੁਣੋ
• Walk ‘ਤੇ ਨਿਕੱਲੋ
• Cold water ਪੀਓ
• ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰੋ
• ਜਰਨਲ ਲਿਖੋ

ਇਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਨ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।

11. ਪੂਰੀ ਨੀਂਦ ਲਓ

Sleep ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਨੀਂਦ ਦੀ ਕਮੀ cravings ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਕੀ ਕਰੋ:

• ਰਾਤ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਸੋਵੋ
• Mobile ਨਾ ਵਰਤੋ
• ਸ਼ਾਂਤ music ਸੁਣੋ
• ਰਾਤ ਨੂੰ heavy ਖਾਣਾ ਨਾ ਖਾਓ

ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ heal ਕਰਦੀ ਹੈ।

12. ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ Reward ਦਿਓ

ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਜਾਂ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤਾ ਨਸ਼ੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਦ ਖੁਦ ਨੂੰ ਛੋਟਾ gift ਦਿਓ।

Reward ideas:

• ਨਵੀਂ ਚੀਜ਼ ਖਰੀਦੋ
• ਮਨਪਸੰਦ ਭੋਜਨ
• ਫ਼ਿਲਮ ਵੇਖੋ
• ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਟ੍ਰਿਪ

ਇਹ motivation ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।

13. ਨਸ਼ਾ ਛੱਡਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ-ਬਦਲਣ ਵਾਲੀ ਸੋਚ ਬਣਾਓ

ਤੁਹਾਡੀ ਸੋਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਦਵਾਈ ਹੈ।

ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਹੋ:

• “ਮੈਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹਾਂ।”
• “ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਦਲ ਰਹਾਂ/ਰਹੀਂ ਹਾਂ।”
• “ਮੇਰਾ ਸਰੀਰ ਮੇਰਾ ਮੰਦਰ ਹੈ।”

ਇਹ thought process relapse ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੀ ਹੈ।

14. Positive Surroundings ਬਣਾਉ

ਜਿੱਥੇ positivity ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਨਸ਼ਾ ਟਿਕਦਾ ਨਹੀਂ।

ਕੀ ਕਰੋ:

• ਘਰ ਸਾਫ਼ ਰੱਖੋ
• Inspiring quotes ਲਗਾਓ
• ਚੰਗੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਬੈਠੋ
• ਬੁਰੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਮਾਹੌਲ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੋ

Positive ਚੀਜ਼ਾਂ ਮਨ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

15. ਜੇ ਲੋੜ ਹੋਵੇ ਤਾਂ Professional Help ਲਓ

ਜੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬਹੁਤ cravings ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕੰਟਰੋਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ, ਤਾਂ professional help ਲੈਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹੈ।

Options:

• Counsellor
• Psychologist
• Nasha Mukti Kendra

ਜਿੰਨਾ ਜਲਦੀ help ਲਓਗੇ, ਉਨਾ ਜਲਦੀ ਜੀਵਨ ਸਹੀ ਹੋਵੇਗਾ।

ਸੰਪੂਰਨਤਾ (Conclusion)

ਨਸ਼ੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾ ਸਿਰਫ਼ ਦਵਾਈ ਜਾਂ ਇਲਾਜ ਨਾਲ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਸਿਹਤਮੰਦ ਆਦਤਾਂ, ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਦਿਮਾਗ, ਇੱਕ ਸਹੀ ਮਾਹੌਲ, ਅਤੇ ਸਹੀ support system ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਇਹ 15 ਆਦਤਾਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਲਿਆਓਗੇ, ਤਾਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਨਸ਼ਾ ਛੱਡ ਸਕੋਗੇ, ਪਰ ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ, ਖੁਸ਼ ਅਤੇ ਸੁਖੀ ਜੀਵਨ ਜੀ ਸਕੋਗੇ।